DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu



ŠUMARSKI LIST 9-10/1985 str. 50     <-- 50 -->        PDF

U trigliceridima se masti nalazi više zasićenih nego nezasićenih masnih
kiselina, a u trigliceridima ulja više nezasićenih nego zasićenih masnih kiselina.


(R, R´, R" ili Rt, R2 . .. su radikali masnih kiselina).


Voskovi su esteri dugolančanih masnih kiselina i dugolančanih jednovalentnih
(monohidroksi) alkohola. Na pr.


C25H51COOC30H61


SLOŽENI su lipidi fosfolipidi, glikolipidi, suflolipidi i proteolipidi.


Fosfolipid i (fosfatidi) imaju životvornu ulogu u živim stanicama.
Oni su dijelovi staničnih membrana, izvor energije i sudjeluju u upravljanju
bioloških funkcija.


Fosfolipide dijelimo na glicerofosfolipide i sfingofosfolipide (Slika 1
i 2).


Glicerofosfolipidi su fosfolipidi u kojima je jedna primarna alkoholna
skupina glicerola esterificirana fosfornom kiselinom ili fosforiliziranim kalinom,
etanolaminom, serinom i inozitolom (Slika 1 i 2). Iznimke su plazmalogeni
u čijim se molekulama na prvom ugljikovom atomu glicerola
umjesto masne kiseline nalazi nezasićeni eter, alkoksi spoj ili gliceril eterski
ostatak. Plazmalogeni nisu nađeni u biljkama.


0 HOC-0-CH2-(CH2)X-CH5


H2C-0-CH-CH-(CH2)x-CH R-&-0-C-H .


i 9


H-C-OH
2 d d 5
H2C-0H OH


vinil eter Gliceril eter foefolipid
(3-alkokaifOBfatidil etanolamin


Sfingofosfolipidi su diesteri fosforne kiseline, masne kiseline i dugolančane
baze kao što je nezasićeni dvovaljani alkohol sfingozin ili neki srodni
spoj


CH,-(CH_)lo-C-C-CH-CH-CII~0H


3 2 1

H H OH Mi„


Sfingozin


Glikolipid i su derivati glicerola i sfingozina, u čijim se molekulama
umjesto fosfatnih skupina nalaze ugljikohidrati (monosaharidi i oiigosaharidi).
To su monogalaktozil diglicerid, digalaktozil diglicerid, trigalaktozil
diglicerid i cerebrozidi (Slika 1 i 2).


Sul f olipid i su lipidi u čijim se molekulama nalazi sumpor. U životinjskim
je sulfolipidima sumpor u obliku sulfata, a u biljnim u obliku sulfonske
kiseline (Slika 1 i 2).


Proteolipid i su složeni organski spojevi izgrađeni od lipida i bjelančevina.
Oni nisu topljivi u vodi nego u organskim otapalima.


456