DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 6-9/1991 str. 31 <-- 31 --> PDF |
menskoj plantaži. Zbog navedenog, te zbog činjenice, što klonske sjemenske plantaže ne služe samo za proizvodnju genetski poboljšanog sjemena, već nam služe i kao osnova za dalje oplemenjivanje, predlažemo da broj klonova u klonskim sjemenskim plantažama, u kojima bi se vršila selekcija majki na bazi genotipa, bude najmanje 50. Ovo tim više treba respektirati i zbog činjenice, što cvatnja klonova crne johe u klonskim sjemenskim plantažama često puta nije sinhronizirana po godinama, kao i zbog utvrđenih značajnih razlika s obzirom na učešće muških i ženskih cvatova kod pojedinih klonova (funkcionalno muški ili funkcionalno ženski klonovi prevladavaju, dok je manji broj klonova sa izbalansiranim brojem muških i ženskih cvatova) (Vidaković i Krstinić, 1984 i 1985). Zbog navedenog, u potomstvu je često puta smanjen heterogenitet i zbog nejednakog učešća potomaka po pojedinom klonu, a što može također imati negativne posljedice i sa aspekta stabilnosti budućih kultura, zbog suženog genetskog varijabiliteta. ZAKLJUČCI 1. Putem fenotipskc selekcije plus stabala izračunata je vrijednost genetske dobiti za prosječni visinski prirast u klonskoj sjemenskoj plantaži crne johe u Đurđevcu u iznosu od 6,3%. Stvarno ostvareno genetsko poboljšanje je znatno veće i iznosi 62,2% za pokusnu plohu »Lisičine«, te 55,1% za pokusnu plohu »Crni jarci«. Poboljšanje volumnog prirasta procjenjuje se na dvostruku vrijednost genetskog poboljšanja visinskog prirasta. 2. Ostvareno genetsko poboljšanje prosječnog visinskog prirasta izračunatog na bazi uzgojenih potomstava na dvije različite lokacije ukazuje na činjenicu, da se postojeća klonska sjemenska plantaža u Đurđevcu s uspjehom može koristiti kao sjemenski objekat. 3. Selekcijom majki na bazi OKS može se ostvariti dodatna genetska dobit za navedeno svojstvo u iznosu od 13 odnosno 9,2%. Korištenje generativnog potomstva crne johe iz biklonske sjemenske plantaže može biti vrlo uspješno u specijalnim namjenskim nasadima (npr. energetskim plantažama). 4. S obzirom na utvrđeni genetski heterogenitet unutar subpopulacija crne johe sa područja Podravine, a u cilju eliminacije interakcije polusrodnici X staništa, povećanja intenziteta selekcije na bazi genotipa, te stabilnosti ekosustava budućih kultura, predlažemo da u početnim klonskim sjemenskim plantažama broj klonova crne johe bude minimalno 50, a da se klonske sjemenske plantaže osnivaju odijelito po subpopulacijama (npr. Crni jarci i Preložnički berek). 5. Daljnje genetsko poboljšanje može se ostvariti selekcijom i kloniranjem plus varijanti u najboljim familijama, za što se crna joha pokazala kao pogodna vrsta. ZAHVALA Zahvaljujemo se diplomiranim inženjerima šumarstva Savi Prerađoviću, Željku Senjanu, Đorđu Vukeliću, Zorici Vlajnić i Đuri Jorgiću koji su nam pomogli kod sabiranja sjemena u klonskoj sjemenskoj plantaži, uzgoju polusrodnika, osnivanju terenskih eksperimenata i izmjerama na pokusnim plohama. |