DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 9-10/1993 str. 37 <-- 37 --> PDF |
Svaki vremenski niz zahtijeva grafičku predodžbu, a naročito nizovi ustrojeni od originalnih članova, kao i u našem slučaju. Tada grafičke predodžbe nizova nisu samo sredstvo za prikazivanje pojava nego i sredstvo za analizu odnosno istraživanje pojava. Na grafikonima se u odnosu na brojčane nizove podataka vrlo jasno uočavaju karakteristike pojave, njene promjene, oscilacije, tendencije kretanja i eventualna odstupnja od ustaljenih tijekova. U jednostavnijim slučajevima zadovoljavamo se rezultatima grafičkih analiza. U problematičnim slučajevima se zahtijevana točnost postiže matematičko- statističkom obradom, no i tada se pojave koje istražujemo ili analiziramo primjenom vremenskih nizova, ne mogu uvijek riješiti matematičkim postupkom a da prethodno nisu predočene grafički. Mi ćemo se za sada zadovoljiti rezultatima grafičke analize evidencija po uzrocima sječe. Evidentirani uzroci sječe su fizičkog (grom, izvale, prelomi, Ad stabla), biološkog (rak, imela) i kombiniranog porijekla (šušci). Kod pojave sušaca govorimo o fizičkom porijeklu sušenja, kad se na pr. oko matičnog stabla biogrupe udarenog od munje, naredne godine osuše sva okolna stabla. Biološko podrijetlo sušenja je na pr. posljedica kalamiteta moljca jelovih iglica, pri kojem su se osušila sva stabla sa više od 60% osipanih iglica asimilacijskog aparata. Kod kemijskog porijekla, sušenje je prouzročeno zagađenošću zraka, tla i vode toksičnim sastojcima. Uzrokom izvala i preloma mogu biti pojave različitog fizičkog porijekla: vjetar, snijeg i ledeni ovoj (kitina). Izazivaju iste štete no različitog intenziteta kad se pojavljuju pojedinačno ili istovremeno zajedno. Prema tome uzroke šteta evidentiramo zapravo po pronađenim posljedicama. Budući da je porijeklo posljedica u većini slučajeva pri doznaci — izuzev velikih šteta — nemoguće bezrezervno točno razlučiti, evidencije smo vodili po uzrocima doznake a ne po porijeklu izazvane štete. U terminologiji uzroka umjesto ispravnog izraza munja upotrijebili smo u struci uvriježen izraz grom, kao sinonim za tzv. »gromarice« — stabla oštećena od udara munje. Podaci ove evidencije su posebno izdvojeni iz manuala doznake i zbog toga se razlikuju po posječenom broju stabala i drvnim masama od podataka prethodnih evidencija. Prethodne evidencije slučajnog prihoda sadrže samo podatke sanitarne doznake a evidencije po uzrocima i podatke iz redovitog prihoda, ako su stabla posječena zbog jednog od navedenih uzroka. Osim toga, nekoliko uzroka doznake kao npr. stabla slomljenih vrhova, oguljena po deblu, oguljenog pridanka, trula u panju, trulog debla s rupom od žune su u manualima evidentirana, ali iste nismo izdvojili za ovu evidenciju, jer po brojnosti pojave nisu značajni. Ovo napominjemo, da se razlike podataka ove i prethodnih evidencija ne shvate kao pogreške, jer je evidencija po uzrocima vođena selektivno i neovisno od dvije prethodne evidencije. Iz grafikona na si. 1 a vidimo, da se poligoni frekvencija broja posječenih i po uzrocima sječe evidentiranih stabala međusobno razlikuju: po obliku, trendu kretanja, visini amplituda te učestalosti i pojavi ekstrema godišnjih oscilacija. |