DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 11-12/2001 str. 51 <-- 51 --> PDF |
A. Frković: RIS (Livu-lynx L.) U HRVATSKOJ NASELJAVANJA. 0FJL0V I BROJNOST (1974-2000) Šumarski list br. 11-12. CXXV (2001). 625-634 renju na nove prostore. Za pretpostaviti je daje ilegalni ulov nadomjestio legalni (Huber i sur. 2000). Na temelju Pravilnika o visini naknade štete počinjene nad zaštićenom vrstom, kazna za ubijenog risa iznosi 40.000 kn. Sveukupno u razdoblju od 1978, kada je odstrijeljen prvi ris, do 2000. (23 godina) u Hrvatskoj je odstrijeljeno ili na druge načine odlovljeno 211 riseva. Najveći broj dokumentiranih riseva odlovljen je u Primorsko- goranskoj županiji (253.800 ha kopnenog dijela) - 135 (64 %), slijede županija Ličko-senjska (374.600 ha) s 56 (26 %) i Karlovačka (331.100 ha) s 11 (5 %) odlovljenih riseva. Tri su risa odstrijeljena u Zadarskoj županiji, po dva u Istarskoj i Zagrebačkoj te 18 17 16 15 14 13 12 11 10 EL po jedan ris u Splitsko-dalmatinskoj i Vukovarsko-srijemskoj županiji (Slika 2). Prostorni raspored mjesta stradanja riseva u Hrvatskoj prikazanje na Slici 3. Godišnji mortalitet kretao se od 1-17 risova, sa srednjom vrijednošću od 9,2 risa godišnje. Najveći odlovi zabilježeni su u 1986, 1990. i 1993. godini, po 17, premašujući tako odobrene odstrjelne kontigente. Samo u prvoj godini izvještajnog razdoblja (1978.) odlovljen je jedan ris. Po tri su risa odlovljena u 1979. i 1992., po 5 u 1980, 1991. i 1999.godini te po 6 i više u preostalim godinama izvještajnog razdoblja. Do stavljanja risa pod zaštitu (1982.) u prvih 5 godina (1978-1982) ukupno su odlovljena 23 risa (Slika 4). 1978 19 1982 19 1988 1990 1992 19 1979 1981 1983 1987 1989 1991 1993 Godina - Years Slika 4. Smrtnost riseva po godinama u Hrvatskoj u razdoblju 1974-2000. Fig.4 Lynx mortality by years in Croatia in the period 1974-2000. Stupanjem na snagu Odluke o posebnoj zaštiti risa (1982) daleko najveći broj riseva stjecanje u, posebnim odobrenjima za odstrjel, dozvoljenom terminu lova, tj. od 1. odnosno 15. studenog jedne kalendarske godine do 28/29. veljače druge kalendarske godine. Pored odstrijela koji su zaredali u prvih 5 godina (1978-1982) te u posljednje tri godine (1998-2000), kad je nadležna institucija uskratila izdavanje odstrjelnih dozvola, risevi odlovljeni izvan dozvoljenog termina lovidbe odnosili su se poglavito na primjerke stradale u prometu, na zatrovanim mekama ili uhvaćene u stupice, ulovljene u ili tik ljudskih naselja te stradale od nepoznatih čimbenika. Uz dominantan jesensko-zimski mortalitet riseva, u vrijeme trajanja tzv. glavne sezone lova kada se u lovištima odvija glavnina lovova na lovne vrste divljači, odlov riseva zabilježen je u svim mjesecima promatranog razdoblja (Slika 5). U odnosu na dob ukupno je odlovljeno 147 (70 %) riseva starijih odjedne godine i 63 (30 %) riseva mladih odjedne godine. Zajednog risa nije utvrđena dob (Slika 6). Za 210 (98 %) riseva utvrđene starosti dob se kretala u rasponu od 0,2 do 8,0 godina ili u prosjeku 2,2 godine. Od ukupnog broja odlovljenih riseva 83 (39 %) su bila muškog spola i 105 (50 %) ženskog spola. Za 23 |