DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 9-10/2009 str. 44 <-- 44 --> PDF |
D. Ballian: GENETIČKE STRUKTURE OBIČNE JELE (Abies alba Mill.) IZ ZAPADNE I ISTOČNE BOSNE Šumarski list br. 9–10, CXXXIII (2009), 501-512 Genski lokus Mnr-B pokazuje raznolikost u šest is tra živanih populacija (tablica 3), što može otežati dife renciranje istočnih i zapadnih populacija uporabom ovog lokusa. Srednja veličina za alel B je 0,02, a alela 2 B 0,98 (tablica 3). Očito je da se vrijednosti za alel B 32 povećavaju od sjeverozapada prema jugoistoku, što upu ćuje na klinalnu varijabilnost. Alel B u južnoj Nje 1 mačkoj s veličinom od 0,00 do 0,19 (Konnert 1995 i 1995b), dok suKonnertiBergmann(1995) alel B 1 registrirali s višom učestalošću u južnim populacijama (Bugarska, južni Karpati, Makedonija), a i u populacijama južne Njemačke, istočne Francuske i zapadneAustrije, dok visoku učestalost alela B registriraju u južnoj 2 Italiji. U SlovenijiBrus iLongauer (1995) utvrđuju visoke učestalosti alela B,aLongauer (1994) u is 1 toč noj Poljskoj i Ukrajini registrira monomorfizan. Istraživani genski lokus Sdh-A pokazuje monomorfizam u populacijama Bosansko Grahovo, Klis, Očevija, Ro manija, Knežina. Srednja veličina za alel A iznosi 1 0,98, a zaA 0,02 (tablica 3). Budući da je u istočnoj Bos 2 ni prisutniji monomorfizam, ovaj genski lokus može poslužiti jedino za utvrđivanje populacija sa šireg područja. Genski lokus Lap-Apokazuje veliku varijabilnost (ta blica 3). Interesantan je alel Lap-A , sa srednjom 2 učesta lošću od 0,03, koja je mala u odnosu na rezultate dobi vene u Sloveniji (Brus iLongauer 1995), a i u Češkoj (Longauer1994), dok je u populacijama južnih Karpata registrirana je učestalost od 0,002, a u Bugarskoj 0,018. U populacijama zapadne Europe alel ima različite učestalosti (Breitenbach-Dorfer i sur. 1992, Brei tenbach i Pinsker 1990, Konnert 1993). Za alel Lap-A možemo reći da nije registriran u 3 malim izo liranim populacijama centralnih Dinarida, kao što je Bio kovo, Meka brda, Orjen i Crni vrh (Ballian2003). Iz dobivenih rezultata vidljiva je slaba klinalna varijabilnost alela Lap-A od jugoistoka prema 3 sjeverozapadu. U Slovenije je dobivena učestalost od 0,028 do 0,081 (Brus iLongauer1995), a u zapadnoj Europi nije re gistriran. Klinalnu varijabilnost ovog alela, od sjevero zapada prema jugoistoku registrirao je Longauer(1994). Kod genskog lokusa Lap-B alel B ima srednju uče 1 stalost od 0,04, B 0,26, B 0,37 i B 0,33. U populaci 23 4 jama zapadne Bosne imamo veći udio alela B, a u 2 istočnim alela B i B, a izostanak B u dvije populacije, 34 1 kao u manji udio alela B (tablica 3). Konnert i 2 Schmidt (1996) dobili su učestalost alela B od 0,014 1 za analiziranu populaciju i učestalost od 0,017 kod sad- nice proizvedene iz sjemena iste populacije. U ovom istraživanju učestalost alela B povećava se od jugoi 2 stoka prema sjeverozapadu, kao i alela B, dok alel B 34 ima tendenciju smanjenja prema sjeverozapadu. Za genski lokus Got-Au ovom istraživanju samo populacije Bos. Grahovo, Zavidovići i Očevija ne po kazuju varijabilnost, što je u Sloveniji registrirano od straneBrusa iLongauera (1995). Srednja učesta lost za alelA iznosi 0,02, za alelA 0,97 i za alelA 12 0,01 (tablica 3). U istraživanjimaLongauera(1994) gen lokus Got-Apokazuje monomorfizam u sjevernim i južnim populacijama, a slabu učestalost alelaA samo 3 u južnim Karpatima. U ovom istraživanju javlja se u po pulaciji Oštrelj, Glamoč, Klis, Romanija i nešto ve ćom učestalosti u populaciji Knežina. U Bavarskoj je re gistrirana mala varijabilnost ovoga genskog lokusa (Konnert 1996), a u istraživanjima iz 1993. malu varijabilnost u južnim za samo dva alela,A i A, što po 12 tvrđujeBreitenbach-Dorferi sur.(1997). U ovom istraživanju Bosanskih populacija gen lokusa Got-B ne pokazuje raznolkost kod devet populacija. Srednja učestalost dobivena za alel B, s uče stalošću od 2 0,99, za alel B 0,01, koji je registriran samo u istočnoj 4 populaciji Klis (tablica 3). Zato ovaj rijetki alel može poslužiti za određenje ove populacije. U istraživanjima provedenim u Sloveniji nije registriran alel B (Brus i 1 Longauer1995),a registriran je u populacijamaPolj ske i Ukrajine (Longauer 1994). Kod genskog lokusa Got-C dobivena je učestalost alel C od 0,08, alel C 0,87, alel C 0,04, i alela C 0,01 (tablica 3). PremaMölleru(1986) učestalost alela C 1 234 1 povećava se od zapada prema istoku i jugu, što u ovom istraživanju nismo potvrdili. Razlog je možda u specifičnom rasprostiranju bosanskohercegovačkih populacija obične jele. Konnert i Bergmann (1995) u svom istraživanju navode postojanu klinu varijabilnost za taj genski lokus, aKonnert (1995b)dobiva sličan rezultat za središnju, istočnu i južnu Europu. U ovom istraživanju je registriran rijetki alel C, a može poslužiti 4 za određenje populacija Bosansko Grahovo i Klis. Genski lokus 6-Pgdh-Apredstavljen je s dva alela. Alel A je u istraživanim populacijama imao srednju 2 učestalost od 0,40 (tablica 3), a alelA 0,60. Za južnu 3 NjemačkuKonnert(1995b) navodi učestalost za alel A od 0,11 do 0,56. Prema Longaueru (1994) i 1 Kon nertovoj(1995b) u Europi je ustanovljena izrazita klinalna varijabilnost ovog genskog lokusa.Alelne učestalosti se od sjeverozapada prema jugoistoku smanjuju, tako da je učestalost u Češkoj 0,58, a u Bugarskoj 0,27, što nije ustanovljeno u ovom istraživanju. Kod genskog lokusa 6-Pgdh-B registrirana su tri alela. Alel B ima prilično malu srednju učestalost od 1 0,01, dok alel B ima 0,94, a alel B 0,05 (tablica 3). 23 Inače, alel B je registriran u četiri od pet zapadnobo 1 sanskih populacija, što ukazuje na njegovo zapadno podrijetlo. AlelB i B registrirani su u svim istraživa 23 nim populacijama (tablica 3). Konnert i Bergmann (1995) u svom istraživanju s 48 provenijencija, u populaciji iz Bosne (vjerojatno s područja Olova) i Hrvatske (Papuk) registrirali su alel B. U istraživanji 3 ma Longauera (1994) iBrusa iLongauera (1995) registrirana su dva alela za ovaj genski lokus, a poka |