DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu



ŠUMARSKI LIST 7-8/2012 str. 47     <-- 47 -->        PDF

1 m). Kod vatrenog trna listovi su sakupljani sa cijele visine grma. Intenzivan pregled biljaka domaćina lisnih minera rađen je tijekom vegetacijskog perioda, tijekom jeseni je sakupljano otpalo lišće s minama vrsta T. ekebladella, P. roboris, P. quercifoliella, a tijekom zime je sakupljano lišće s minama vrste P. leucographella.
Listovi su sakupljani ovisno o biologiji lisnog minera, a nastojalo se sakupiti mine svake generacije u stadiju kukuljice. Mine nisu otvarane, nego su u entomološkom laboratoriju Hrvatskog šumarskog instituta listovi odvojeni prema vrsti lisnog minera i stavljani u staklene boce začepljene s pokrovom od celulozne vate. Ukoliko su sakupljene mine prve generacije, boce su stavljane u laboratorij na sobnu temperaturu, a mine druge generacije u kojima kukuljica prezimljava stavljene su u natkriti vanjski insektarij, gdje su prezimile na vanjskim temperaturama.
Veličina uzoraka ovisila je o gustoći populacije svakog lisnog minera i iznosila je 2223 mine za P. platani, 2495 za C. ohridella, 595 za P. roboris/P. quercifoliella, 907 za T. ekebladella, 1690 za Pa. robiniella, 1249 za P. robiniella, 1869 za P. klemannella i 1245 za P. leucographella.
Mine vrsta P.roboris i P. quercifoliella nisu odvajane zbog velike sličnosti te mogućnosti točne determinacije vrste samo pomoću kukuljice i imaga. Kako se otvaranjem mine i manipulacijom kukuljice ne bi utjecalo na njezin daljnji razvoj, vrste su zajedno uzete u uzorak, jer ukoliko više od jedne vrste minera istoga roda (u ovom slučaju P. roboris i P. quercifoliella) žive na istom domaćinu, njihovi podaci mogu se kombinirati. Takvi domaćini obično imaju iste vrste parazitoida (Askew 1980).
Determinaciju parazitoida napravio je dr. sc. George Melika u Sistematskom parazitološkom laboratoriju, Tanakajd, Mađarska gdje su parazitoidi i pohranjeni. Determinirani parazitoidi prikazani su do razine porodice, roda i vrste po domaćinima.
Taksonomska klasifikacija lisnih minera rađena je prema GREGOR i PATOČKA (2001); PATOČKA i TURČANI (2005); DE PRINS i DE PRINS (2005), ELLIS (2007), FAUNA EUROPAEA (2011).
Indeksi diverziteta – Diversity indices
Za svaki parazitoidski kompleks lisnog minera izračunat je koeficijent dominacije (D), Shannonov indeks diverziteta (H) i ujednačenosti vrsta (E). To su indeksi diverziteta koji daju bolju informaciju o sastavu neke zajednice od samog broja prisutnih vrsta, jer u obzir uzimaju i relativnu abundaciju različitih vrsta. U ovom istraživanju jednu zajednicu pretstavlja jedna vrsta domaćin tj. vrsta lisnog minera koja ima svoj parazitoidski kompleks.
Koeficijent dominacije D parazitoidskog kompleksa računa se: D = 100(Sa/S) gdje Sa označava ukupan broj primjeraka pojedine vrste parazitoida, S ukupan broj svih jedinki parazitoida jedne vrste lisnog minera (HRAŠOVEC 1997, LEWIN i SMOLINSKI 2006).
Shannonov indeks diverziteta H korišten je za objašnjavanje raznolikosti vrsta unutar parazitoidskog kompleksa jedne vrste lisnog minera. Taj se indeks računa: H = – Σpi log pi gdje je N = ukupni broj nađenih individua svih vrsta parazitoida jednog domaćina, ni= broj jedinki jedne vrste parazitoida, pi = odnos (ni/N) (ASKEW 1980).
Shannonov indeks E je indeks ujednačenosti vrsta unutar neke zajednice, a u ovom istraživanju primijenjen je za računanje ujednačenosti vrsta parazitoida unutar jedne vrste lisnog minera. Taj indeks se računa: E = H/log s gdje je H = Shannonov indeks diverziteta, s = broj nađenih vrsta parazitoida jednog domaćina (ASKEW 1980).
Klaster analiza za usporedbu sličnosti između parazitoidskih kompleksa domaćih i stranih vrsta napravljena je pomoću softvera Statistica 6.1, Statsoft.
Rezultati rada
Results
Ovo istraživanje temelji se na usporedbi faune parazitoida različitih domaćina. Rezultati su dobiveni na temelju ukupnih podataka o vrstama parazitoida dobivenih iz masovnog uzgoja mina svakog domaćina, sakupljenih s različitih lokaliteta u različito vrijeme. Zbog ovakvog načina uzgoja parazitoida, ovo istraživanje ne daje detaljan uvid u sezonski raspored vrsta unutar parazitoidskog kompleksa, postotak parazitiranosti i stvarni utjecaj parazitoida na mortalitet domaćina, nego samo uvid u kvalitativni sastav parazitoidskog kompleksa svake istraživane vrste lisnog minera.
U Tablici 1 prikazan je koeficijent dominacije (D) za svaku nađenu vrstu parazitoida prema domaćinima, a to su vrste lisnih minera. Za svaku vrstu lisnog minera navedene su i biljka domaćin, tip mine i broj generacija godišnje, što su bitne karakteristike za interpretaciju podataka.
Tablica 2 prikazuje vrijednosti Shannonovog indeksa diverziteta H i Shannonovog indeksa ujednačenosti vrsta E za parazitoidske komplekse istraživanih lisnih minera, a poredani su od najvećeg prema najmanjem H. Vrijednosti za P. roboris i P. quercifoliella prikazani su zajedno zbog velike sličnosti mina, a ukoliko više od jedne vrste istog minera istoga roda žive na istom domaćinu, njihovi podaci mogu se kombinirati, jer takvi domaćini obično imaju iste vrste parazitoida (ASKEW 1980).
Slika 1 prikazuje grupiranje vrsta minera prema sličnosti njihovih parazitoidskih kompleksa. Klaster analiza povezuje parove domaćina prema sličnosti, a kao varijabla za klasifikaciju korišten je broj i vrsta parazitoida po domaćinu.