DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 3-4/2014 str. 44 <-- 44 --> PDF |
Test je postavljen unutar prirodnog staništa hrasta lužnjaka na nadmorskoj visini 116–117 m, a uokolo se nalaze sastojine hrasta lužnjaka. Površina je prije osnivanja pokusnog nasada bila šikara obrasla grmljem nakon neuspjele prirodne obnove hrasta lužnjaka, međutim sada su uz posađeni hrast lužnjak u manjem obimu prirodno primiješane i druge vrste drveća i grmlja (običnog graba, trušljike i crne johe te lijeske i gloga). Prva evidencija uspjeha osnivanja provedena je tijekom svibnja, te u rujnu 2009. godine na površini cijelog genetičkog testa. Pregledana je svaka biljka, te zabilježen broj suhih biljaka. Izmjere visina biljaka na pokusu provedene su u listopadu 2010. godine nakon druge sezone rasta biljaka na terenu, te u zimi 2012. godine nakon treće vegetacije. Izmjerene su sve biljke u pokusnom nasadu, a mjerenje je obavljeno mjernim letvama s 1 cm točnosti. Statistička obrada podataka Statistical analysis deskriptivna statistička analiza provedena je pomoću MEANS procedure u SAS statističkom paketu (SAS 2000), s ciljem utvrđivanja prosječnih vrijednosti analiziranih svojstava, njihovih minimalnih i maksimalnih vrijednosti, kao i pripadajućih standardnih devijacija. Analiza varijance obavljena je MIXED procedurom u SAS-u. Izračunate su komponente varijance i statistička značajnost slučajnih efekata tj. izvora varijabilnosti. Analizirani izvori varijabilnosti su: populacije, familije unutar populacija, interakcija blokova i populacija te interakcija blokova s familijama unutar populacija. Isto tako izračunata je statistička značajnost fiksnog izvora varijabilnosti (blokovi). Analiza varijance za svojstvo visine u dvije sukcesivne godine provedena je prema sljedećem linearnom modelu (1): yijkl = m + Bi + Pk + F(P)jk + BPik + BF(P)ijk + eijkl (1) gdje su: yijkl – vrijednost visine jedinke; μ – ukupna srednja vrijednost; Bi – efekt i-tog bloka (replikacije), i=1,2,3; Pk – efekt k-te populacije, k=1,2…..17; F(P)jk – efekt j familije unutar populacije k, j=1,2,……..20; BPik – interakcija blokova i populacija; BF(P)ijk – interakcija blokova i familija unutar populacija; εijkl – efekt slučajne pogreške. Istom procedurom (MIXED) procijenjene su srednje visine populacija metodom najmanjih kvadratnih odstupanja (engl. Least square means). Tukey-Kramer test signifikantnosti proveden je s ciljem utvrđivanja postojanja geografskog obrasca diferencijacije. Za procjenu fenotipske plastičnosti populacija upotrjebljena su dva indeksa, PIv (engl. Phenotipic Plasticity Index) – indeks fenotipske plastičnosti baziran na maksimalnim i minimalnim srednjim vrijednostima visina, te RDPI (eng. Relative Distance Plasticity Index) fenotipski indeks relativne udaljenosti, prema Valladares i dr. (2006). PIv = (max sr – min sr) / max sr gdje su: max sr – maksimalna srednja vrijednost visine populacije u bloku min sr – minimalna srednja vrijednost visine populacije u bloku RDPI = S(dij®i’j’/(xi’j’+xij))/n gdje su: dij®i’j’ – udaljenost/razlika prosječne visine populacije između dva bloka xij – prosječna visina populacije u jednom bloku xi’j’ – prosječna visina populacije u drugom bloku Rezultati Results Preživljenje populacija – Survival of populations U proljeće, prve godine nakon sadnje na terenu preživljenje je bilo odlično, čak 99,31 %, odnosno od ukupno 5100 biljaka samo se 35 biljaka osušilo. Pregled i evidencija preživljena biljaka na pokusnoj plohi opet su provedeni u 2010. godine (dob 4 god.) te u 2011. godini (dob 5 god.). Dok je preživljenje u dobi 4 godine bilo izuzetno visoko kod svih populacija (opći prosjek iznosio je 98,86 %), nakon sljedećeg vegetacijskog perioda dogodio se značajniji pad preživljenja (slika 1) i to kod populacija HR 330, HR 609 i HR 203. S druge strane, populacije HR 12, HR 387 i HR 58 istakle su se s najmanjim padom vrijednosti preživljenja. Visine populacija u dobi 4 i 5 godina – Population heights at age 4 and 5 yrs. Nakon drugog vegetacijskog perioda u dobi 2+2 godine, prosječna visina biljaka bila je 162,3 cm. Najmanju prosječnu visinu od 154,8 cm imala je populacija HR 12 (UŠP Vinkovci, Šumarija Gunja), a prosječno je najviša bila populacija HR 88 (UŠP Našice, Šumarija Koška) s prosjekom od 179,3 cm (slika 2.). Usporedbom veličine standardnih devijacija za istraživane populacije (slika 2.), može se zapaziti relativna ujednačenost varijabilnosti visina unutar populacija. Na slici 2 prikazane su i prosječne vrijednosti visine populacija iz 2011. godine, do kada su biljke rasle tri vegetacijska |